Chứng khoán phái sinh là gì? Ưu nhược điểm của chứng khoán phái sinh?

Chứng khoán phái sinh là gì? Ưu nhược điểm của chứng khoán phái sinh? Thị trường chứng khoán phái sinh thu hút rất nhiều nhà đầu tư quan tâm. Chứng khoán phái sinh có thể đem lại cơ hội sinh lời cho các nhà đầu tư theo cả hai chiều tăng giảm của thị trường, tỷ lệ đòn bẩy vượt trội. Vậy chứng khoán phái sinh là gì mà lại mang đến nhiều lợi ích như thế. Qua bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giải đáp hết tất cả các thắc mắc trên.

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là một hợp đồng tài chính mà giá trị của nó phụ thuộc vào sự thay đổi của giá hoặc biến động thống kê của một thứ khác- thường được gọi là tài sản cơ sở. Các tài sản cơ sở phổ biến thường là cổ phiếu, trái phiếu, quỹ chỉ số, quỹ tương hỗ và hàng hóa.

Tóm lại, chứng khoán phái sinh quy định quyền hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán và chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá đã được thỏa thuận trước đó vào một thời điểm nhất định trong tương lai.

Các loại chứng khoán phái sinh?

Chứng khoán phái sinh được chia thành 4 loại chính sau đây:

• Hợp đồng tương lai: đây là thỏa thuận giữa bên mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá và khối lượng đã được xác định trước. Hợp đồng này đã được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên thị trường tập trung (Sở giao dịch chứng khoán). Việc chuẩn hóa này giúp hợp đồng tương lai có thể được niêm yết trên các sở giao dịch chứng khoán.

• Hợp đồng kỳ hạn: Đây là một thỏa thuận giữa hai bên tham gia để mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm nào đấy nhất định trong tương lai với một mức giá đã được ấn định trước ở thời điểm hiện tại. Tài sản ở đây có thể là bất kỳ những hàng hóa nào từ nông sản cho đến tiền tệ, chứng khoán…

• Hợp đồng quyền chọn: Là thoả thuận pháp lý trong đó một bên có quyền yêu cầu thực hiện và bên kia có nghĩa vụ phải mua bán một lượng tài sản cơ sở theo mức giá đã được xác định tại hợp đồng trong một khoảng thời gian hoặc tại một thời điểm nhất định trong tương lai.Đặc điểm của loại hợp đồng này là giá cả trên thị trường cơ sở là căn cứ xác định giá trị của hợp đồng quyền chọn và quyền chọn là tài sản chính nên nó có giá trị.

• Hợp đồng hoán đổi:Hợp đồng hoán đổi chính là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Trong hợp đồng sẽ quy định rõ về thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán một cách cụ thể.

Ưu nhược điểm của chứng khoán phái sinh

Ưu điểm:

• Phòng hộ hoặc giảm nhẹ rủi ro trong các tài sản cơ sở. Bằng cách tham gia một hợp đồng phái sinh mà giá trị của nó di chuyển theo hướng ngược lại với vị thế tài sản cơ sở của nó và triệt tiêu một phần hoặc toàn bộ rủi ro này.

• Thu lợi nhuận nếu giá trị của tài sản cơ sở di chuyển theo cách nhà đầu tư mong đợi.

• Cung cấp đòn bẩy tạo ra một sự khác biệt lớn trong giá trị của phái sinh.

• Chứng khoán phái sinh có tính thanh khoản cao hơn so với thị trường chứng khoán cơ sở. Do sản phẩm này được niêm yết và giao dịch tập trung trên Sở giao dịch chứng khoán. Bên cạnh đó, người mua và người bán là tập trung tạo khả năng thanh khoản cao. Việc định giá, khối lượng và giá trị giao dịch được công khai cũng giúp minh bạch các giao dịch.

Nhược điểm:

• Trong trường hợp sự thay đổi về giá tài sản cơ sở trên thị trường không đúng với dự đoán. Tình trạng thua lỗ sẽ xảy ra và do tác động đầu cơ, mức độ thua lỗ sẽ lớn hơn rất nhiều so với số vốn ban đầu

• Các nhà đầu tư phải thực hiện ký quỹ bổ sung ngay khi số tiền trên tài khoản ký quỹ xuống bằng hoặc thấp hơn so với mức duy trì. Do đó, để tham gia vào chứng khoán phái sinh là nhà đầu tư phải có tiềm lực tài chính. Nếu không thực hiện ký quỹ bổ sung kịp thời khi có yêu cầu thì vị thế của nhà đầu tư sẽ đóng lại, gây thua lỗ, thậm chí có thể dẫn đến phá sản.